نقش برجسته کشاورزی در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

بخش اول

سید محمد موسوی ( مدیر روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان)

چند سالی است اقتصاد مقاومتی به عنوان شاه کلید خروج از مشکلات اقتصادی توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تاکید قرار دارد.

این واژه نخستین بار در دیدار کارآفرینان با رهبر معظم انقلاب در شهریورماه سال 1389 مطرح گردید.

در ارتباط با مفهوم اقتصاد مقاومتی تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه‌ای به این موضوع نگاهی دارند. اما در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده‌اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند: «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی‌ها و خصومت‌های شدید می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای‌ در رشد و شکوفایی کشور داشته باشد.»

این نوع اقتصاد معمولا در رویارویی و تقابل با اقتصاد وابسته و مصرف کننده قرار می‌گیرد که منفعل نیست و در مقابل اهداف اقتصادی سلطه، ایستادگی نموده و سعی در تغییر ساختارهای اقتصادی موجود و بومی‌سازی آن بر اساس اهداف دارد.

هدف اقتصاد مقاومتی بازسازی و احیاء اقتصاد ملی است، موجودیت این اقتصاد که اسلامی و ایرانی است باید هر چه بهتر معلوم و مشخص شود و اگر بومی سازی، پر بازده و تولید زابودن را از شاخص های اقتصاد مقاومتی بدانیم بدون شک کشاورزی اقتصادی مقاوم است.

به نظر اقتصاد مقاومتی در حوزه‌ی کشاورزی به معنای تلاش برای حداکثر استفاده از امکانات موجود برای تولید محصولات استراتژیک و اساسی جهت کاهش وابستگی به کشورهای خارجی، افزایش بهره‌وری تا حد امکان، تولید کالاهایی که وابستگی به خارج را هر چه کمتر می‌کنند و تأمین نهاده‌های لازم به شکل کامل و در زمانی مناسب است؛ همچنین به موازات این‌ها باید در بخش کشاورزی سرمایه‌گذاری کرد.

باید دقت کنیم که در اقتصاد مقاومتی از امکانات داخلی، استفاده‌ی بیشتری کنیم و منابع را به شکل دقیق‌تری تخصیص دهیم. علم اقتصاد همین است که با تخصیص حداقل منابع، حداکثر استفاده را ببریم. اگر همین موضوع را در بخش‌های اقتصاد کشور از جمله در بخش کشاورزی مدنظر قرار دهیم، در راستای اقتصاد مقاومتی قرار خواهیم گرفت. به زبان دیگر، اقتصاد مقاومتی یعنی تولید بیشتر، بهره‌وری بیشتر و هزینه‌ی کمتر؛ و توجه بیشتر به محصولات استراتژیک.

اکنون که به گفته ی رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور؛ طی دو سال گذشته،وزارت جهاد کشاورزی موفق ترین دستگاه در اجرای برنامه های اقتصاد مقاومتی بوده است توجه به ابعاد اقدامات انجام شده در این خصوص مسیر حرکت توسعه پایدار کشاورزی ایران را برای آینده میسر می کند.

موفقیت وزارت جهاد کشاورزی در اجرای بند 7 سیاست های اقتصاد مقاومتی یعنی امنیت غذایی و ذخایر استراتژیک، رشد اقتصادی مثبت داشته است و حتی امسال که رشد اقتصادی بخش خدمات بین صفر و یک بوده و صنعت منفی بود،رشد اقتصادی بخش کشاورزی مثبت بود و این بخش توانسته در مجموع تا پایان سال گذشته به رشد یک تا 1.5 مثبت برسد.

در این مدت، تولیدات کشاورزی در بخش های مختلف 13.5 درصد افزایش داشته است و زمینه کالای استراتژیک گندم، خرید این محصول با رشد 68 درصدی از 4.8 میلیون تن درسال 92 به 8.1 میلیون تن درسال 94 افزایش یافته است.

 در این مدت،با رشد تولید چغندرقند،تولید شکر 300 هزارتن افزایش و واردات این محصول کاهش یافته است.

 تراز بازرگانی بخش کشاورزی نیز از منفی 8 میلیارد دلار به منفی 3.2 میلیارد دلار رسیده و تراز بازرگانی بخش کشاورزی 5 میلیارد دلار مثبت شده است.

با قرار دادن این اطلاعات از سوی دولت بر اساس گزارش های عملیاتی  بخش اقتصاد کشاورزی می تواند با امید به آینده روشن گام های اساسی را در ادامه برداشت.

کشاورزی یکی از مقوله‌های اقتدار و امنیت ملی هر کشوری است، زیرا تامین امنیت غذایی که در گرو کشاورزی پایدار است نیروی پیش برنده و توسعه‌ای کشورهاست به طوری‌که اولویت اصلی کشورها در چشم انداز آینده‌شان کشاورزی است ، صنعت بزرگ کشاورزی کشور با ظرفیت‌های فراوانی که دارد همچنان مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و از ظرفیت‌های بالای بخش کشاورزی در تولید استفاده نمی‌شود.

با توجه به پیشرفت روز افزون علم کشاورزی و صنایع تبدیلی در دنیا، به طور قطع برای رقابت با دیگر کشور ها و تحقق اقتصاد مقاومتی ،کشاورزان باید به سمت استفاده از طرح ها وبرنامه‌های علمی پیش بروند، به این ترتیب هم سود حاصل از فروش محصولات افزایش یافته و هم محصولات اولیه که در اختیار کارخانه‌های داخلی برای تولید محصولات فرآوری‌شده قرار می‌گیرد، ارزان و با کیفیت تر خواهد بود.

كشاورز ي استان اصفهان، حدود 569957 هكتار معادل 3/5 درصد از اراضي استان اصفهان در بخش كشاورزي مورد بهره برداري قرار مي گيرد. تعداد شاغلين بخش كشاورزي استان حدود 158714نفر معادل 3/11 درصد از شاغلين استان است. حجم آب قابل تأمين براي كشاورزي در سالهاي نرمال معادل 6525 ميليون متر مكعب براي استان است از اين ميزان حدود5092 ميليون متر مكعب ازمنابع زير زميني و 1433 ميليون متر مكعب از منابع سطحي مي باشد ولی این میزان در سالهای اخیر به حدود 4000 میلیون متر مکعب کاهش یافته است با این وجود اقدامات بخش کشاورزی استان در راستای اجرای سیاست اقصاد مقاومتی قابل توجه است که در شماره آتی از نظرتان خواهد گذشت.