آخرین بروز رسانی 1399/03/20

بابونه اصلی (آلمانی)   Matricaria Chamomilla از خانواده: کاسنی Compositae   دیگر اسامی فارسی: بابونه معطر ، بابونج ، بابینه گیاه شناسی: بابونه گیاهی است یک ساله به ارتفاع 80-40 سانتی متر ، برگها دراز ، باریک ، منقسم و دارای بریدگی و به ظاهر شبیه برگچه است. گلها به دو صورت زبانه ای و لوله ای دیده می شوند رنگ گلها سفید و زرد است که گلچه های زبانه ای سفید و به تعداد 18-12 عدد در هر گل و گلچه های لوله ای به رنگ زرد ، در هر طبق گلهای سفید در اطراف و گلهای زرد در قسمت وسط است. میوه فندقه ، به رنگ سفید ، خاکستری یا زرد روشن و طول آن 5/1-1 میلیمتر و ساقه بوته به رنگ سبز مایل به سفید مشاهده می شود. وزن هزار دانه آن (3/0-2/0) گرم و در صورتی که بذز را در دمای (5-0) درجه نگهداری کنند ، حداکثر 5 سال قوه نامیه خود را حفظ می کند و اگر در دمای (صفر تا منهای 30 درجه) نگه دارند تا 10 سال قدرت رویش دارد. استاندارد قوه نامیه گیاه 95-85% می باشد. قسمت مورد استفاده: کاپیتول های زرد درخشان و مخروطی شکل که بوی سیب می دهند. (کاپیتول ها همان گلچه های لوله ای زرد رنگ هستند که بخشی از گل گیاه را تشکیل می دهند). ترکیبات شیمیائی: بابونه حاوی اسانس آبی رنگ کامازولن ، سزکوپی ترپن است که رنگ آبی آن به خاطر کامازولن است. گل های خشک شده گیاه دارای حداقل 4/0 درصد اسانس است. محیط شناسی و بررسی رویشگاه: نوع خودرو در کنا راهها ، مزارع درو شده و زمین های بایر رشد می کند در مناطق مختلف ، شمال و جنوب کشور به صورت وحشی می روید (فارس ، کازرون ، اندیمشک ، اطراف خرم آباد ، تهران). به شرایط گرما ، سرما ، خشکی و کم آبی مقاوم است همچنین گیاهی است شورپسند و علاقه مند به نور ولی در مناطق شور عملکردش پائین می آید و در اماکن سایه دار نیز می روید اما نور فراوان باعث افزایش عملکرد گیاه می شود. زراعت: تکثیر آن از طریق بذر صورت می گیرد زمان کشت در بهار و پائیز می باشد کشت پائیزه که عملکرد بهتری دارد از اواخر تابستان و کشت بهاره از نیمه دوم اسفند ماه آغاز می شود. فاصله ردیفی 40-20 سانتی متر و عمق بذر 3-2 میلیمتر مناسب است در کشت ردیفی به 2 کیلوگرم بذر خالص در هکتار نیاز است. برای سهولت در امر کاشت بذرها را با خاک اره یا ماسه بادی مخلوط می کنند که به ازای هر کیلوگرم بذر 10 کیلوگرم خاک اره نیاز است. بعد از کاشت غلطک می زنند و به آرامی آبیاری زمین را آغاز می کنند. آبیاری دوم 3-2 روز بعد از آبیاری اول انجام می شود. در آزمایشی که در خجیر تهران انجام شده بهترین تاریخ و تراکم کشت به ترتیب 5 فروردین ماه و 10-50 سانتی متر است. طبق آزمایشی که در زنجان انجام شده بهترین فاصله کشت 30-10 سانتی متر و تراکم 333 هزار بوته در هکتار عملکرد را بالا می برد. بهترین دما برای جوانه زنی 20-12 درجه سانتی گراد است. نوع خاک: باید نرم و بدون کلوخه با بافتی متوسط تا سنگین باشد ، خاک کم رطوبت با محیطی خنثی تا قلیائی در محلی گرم ، نورگیر ، آفتابی با حداقل 3/8-3/7=PH را می پسندد. در زمین های شور و غیر خاصلخیز ارتفاع گیاه کم می شود. نیاز آبی: تنش خشکی باعث کاهش عملکرد ، کاهش سطح برگ و اجزاء عملکرد می شود. آبیاری منظم (بابونه کمی خشکی پسند است) نقش مهمی در افزایش عملکرد دارد ولی تنش باعث افزایش غلظت ماده مؤثره می شود. آبیاری هر 12-7 روز یکبار مناسب است. در مناطقی با بارندگی 140 میلیمتر نیز می روید. نیاز کودی: 50–30 کیلوگرم کود فسفره ، 150-100 کیلوگرم کود پتاسه در هکتار و براساس نتایج آزمون خاک نیاز کمی به ازت دارد حدود 25-10 کیلوگرم ازت خالص و یا 60-30 کیلوگرم ازت ناخالص احتیاج دارد. مقدار 90 کیلوگرم در هکتار تیمار کودی N.P.K به نسبت 1:1:1 برای رشد گیاه مناسب است. طبق آزمایش که در همدان صورت گرفته میزان 150 کیلوگرم در هکتار ازت خالص عملکرد را بالا می برد. مبارزه با علف هرز ، آفات و بیماری ها: گیاهی است مقاوم و نیازی به مصرف علف کش ندارد اما در صورت لزوم 3 هفته قبل از کاشت بذر می توان از سموم زیر استفاده کرد: (آفالون به میزان 5/1 کیلوگرم ، گزاگارد به میزان 5/1 کیلوگرم ، آترازین به میزان 5/1 گیلوگرم و مالورون به میزان 2 کیلوگرم در هکتار). علف کش آفالون گلدهی را به تأخیر می اندازد. زمان گلدهی و برداشت محصول: زمان برداشت وقتی فرا می رسد که مزرعه به 80% گلدهی رسیده باشد ، سرشاخه ها را از 15 سانتی متری بالای سطح خاک می چینند بعد 20-10 روز دوباره گل جدید حاصل می شود معمولا تا 4 نوبت گل چینی صورت می گیرد از هر هکتار حدود 2 تن گل تازه یا 600 کیلوگرم گل خشک و حدود 300-200 کیلوگرم بذر حاصل می شود ، در اصفهان این گیاه در 3 چین برداشت می شود. اصول بذر افشانی بابونه را در جدول زیر خلاصه کرده ایم:   بذر کشت ردیفی کشت کرتی بذر خالص kg/h2 2 kg/h2 3 بذر خام (ناخالص) حداقل kg/h2 4 حداقل kg/h2 6 کشت زودرس اسفند - فروردین اسفند – فروردین ، خرداد – تیر کشت دیررس خرداد - تیر خرداد - تیر کشت اصلی اسفند – فروردین جهت اولین برداشت در تابستان (بابونه تابستانی) خرداد – تیر جهت دومین برداشت در پائیز (بابونه پائیزی) بذر جدید شهریور – مهرماه (جهت گذراندن طول زمستان جهت اولین برداشت) -   خواص و کاربرد: ضد التهاب ، ضد نفخ ، درمان زخم معده ، ضد باکتری و قارچ ، آرام بخش اعصاب و ضد میگرن ، ملین ، مدر ، اشتهاآور ، التیام دهنده ، اسانس آن بی حس کننده و ضدعفونی کننده است. زخم معده با خوردن یک لیوان دم کرده غلیظ به مدت 2 هفته درمان می شود (4 قاشق چای خوری بابونه + یک لیوان آب جوش). اسانس بابونه در عطرسازی و برای معطر کردن غذاها هم کاربرد دارد ، در صنایع آرایشی و بهداشتی به دلیل داشتن فلاورنوئید که اثر مرطوب کنندگی دارد استفاده می شود ، در صنایع بهداشتی از شامپو عصاره های آن برای روشن تر کردن مو استفاده می شود و مو را پر پشت هم می کند. دامنه انتشار: در ایران در نواحی شمالی همچنین در خوزستان (دزفول و شوشتر) و در فارس (کازرون) به صورت وحشی می روید. این گیاه در اصفهان ، لرستان ، چهارمحال و بختیاری و تهران هم کشت می شود.