آخرین بروز رسانی 1399/03/20

باباآدم   Arctium Lappa از خانواده: Compositae   دیگر اسامی: فیل گوش ، آراقیطون گیاه شناسی: باباآدم گیاهی است علفی و دو ساله که ارتفاع آن به 5/1 متر هم می رسد ساقه شبیه پوست مار و پوشیده از کرکهای خشن و زبر است ، برگهای آن بسیار بزرگ و پهن به حالت افتاده بر روی ساقه قرار دارد ، رنگ برگها در قسمت چسبیده به ساقه ، سبز کم رنگ و هر چه به طرف انتهای برگ نزدیک تر می شویم تیره تر می شود. دارای ریشه دراز به قطر انگشت ، دوکی شکل و به رنگ قهوه ای و حاوی مقدار زیادی کربنات پتاسیم و نیترات پتاسیم می باشد. پوست ریشه قهوه ای ، مغز آن سفید و طعم آن کمی شیرین ولی بوی تهوع آوری دارد. گل خاردار و به رنگ بنفش و صورتی دیده می شود میوه پس از رسیدن به صورت فندقه ای با 4-3 سطح و به رنگ زرد حنائی ظاهر می شود. در انتهای میوه تارهای زرد رنگی وجود دارد که در موقع عبور گوسفندان و جانوران به پشم آنها می چسبد و موجب پخش تخم گیاه به مناطق دیگر می شود ، وزن هزار دانه 64/1 گرم و یک گرم دارای 110-100 دانه است. قسمت مورد استفاده: ریشه ، برگ ، بذر ترکیبات شیمیائی: ریشه آن حاوی اینولین ، روغن فرار ، تانن ، رزین ، قند ، آهن ، کلسیم و ویتامین C است و طعم تلخ آن بخاطر اسید لینولئیک و اسید اولئیک است. برگهای باباآدم دارای اکسیدازهای فعال و دانه اش علاوه بر گلوکوزیدلاپین دارای 18% روغن زرد رنگ خشک شونده است که حاوی 50% اسید لینولئیک و 10% اسید اولئیک می باشد. محیط شناسی و بررسی رویشگاه: به حالت وحشی در دشت ها و نواحی معتدل و مرطوب و سایه دار در اروپا و آسیا می روید. در برخی نقاط ایران به حالت وحشی دیده می شود. موطن اصلی آن در سراسر جنوب و مرکز اروپا و آسیا و ژاپن است و از این مناطق به آمریکای شمالی و جنوبی انتقال داده شده ، در ایران در مناطق کوهستانی ، در ارتفاعات کم در گیلان ، مازندران ، گرگان ، آذربایجان ، خراسان و برخی نواحی جنوبی می روید ولی بهره برداری از آن در ایران معمول نیست. زراعت: از طریق دانه تکثیر می یابد به عمق 50-40 سانتی متر خاک را بر می گردانند و کود کافی به زمین می دهند. بذرها را در خطوطی به فاصله 60 سانتی متر از همدیگر در شهریور به نحوی می کارند که هر 4-3 عدد از آنها در فاصله 20 سانتی متری از یکدیگر قرار گیرند. پس از کاشت ، زمین را به خوبی غلطک می زنند تا بذر در خاک ثابت شود و به درون خاک نفوذ یابد. نوع خاک: خاک باید رسی آهکی و حاصلخیز باشد. البته در هر زمینی مشروط به آنکه کمی سفت و دارای کود کافی باشد رشد می کند. نیاز آبی: آبیاری باید پیوسته و مرتب انجام شود تا پایه های جوان به خوبی رشد کنند. مبارزه با علف های هرز: مبارزه با علف هرز باید زمانی صورت گیرد که گیاه جوان است. زمان برداشت محصول(ریشه و برگ): برداشت ریشه از آغاز پائیز تا زمستان می باشد.برداشت برگها از اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه است. معمولا هنگامی که گیاه 18 ماهه است برداشت برگ صورت می گیرد. قبل از ظاهر شدن اندام های زایشی در گیاه ریشه ها را باید خارج کرد در غیر این صورت ریشه ها سفت می شود. ریشه ها را با استفاده از چنگال های فلزی قوی که بتوانند در عمق زیاد فرو روند و در نهایت دقت خارج می کنند. بعد از خارج کردن ریشه آن را شسته و به قطعات کوچک تقسیم می کنند. استفاده از برگها هنگامی که ریشه را از خاک خارج می کنند صورت می گیرد. دامنه انتشار: گرگان ، گیلان ، آذربایجان ، تبریز ، همدان ، خراسان ، تهران و کرج خواص و کاربرد: از نظر داروئی: تصفیه کننده خون ، رفع جوش صورت ، مدر ، معرق ، برطرف کننده بیماری های پوستی ، تقویت کننده بدن ، جوشانده آن برطرف کننده سرگیجه و رماتیسم ، ضد کرم معده و روده ، ضد سم در مقابل نیش جانوران و جلوگیری از ریزش مو (80 گرم آن را در یک لیتر آب به مدت 10 دقیه بجوشانید و به سر بمالید).