وزارت جهادكشاورزي يكي از مهمترين و كليدی ترين وزارتخانه های دولت است كه براساس اصول متعدد قانون اساسی كشور ، مفاد سند چشم انداز بيست ساله كشور و مواد زيادی از قانون برنامه های چهارم و پنجم توسعه ، ماموريت های بزرگی در حوزه «تامين امنيت غذايی» را برعهده دارد. بی گمان دستيابی به چنين اهداف سترگی در حوزه كشاورزي ، مستلزم فراهم شدن زمينه تعاملات ، هماهنگی ها و همكاری های قانونی و ضابطه مند و ايفای وظايفی است كه مستند به قانون مصوب مراجع ذيصلاح باشد.
عرصه کشاورزی متولی تولیدمحصولات کشاورزی از نظر کمی و کیفی است و نظارت بر این امر متوجه سازمان جهاد کشاورزی است.روزانه سه نوبت مردم محصولات کشاورزی را مصرف و ارزیابی می کنند و نقصان آن را گوش زد می کنند لذا امنیت غذایی در کشور با تولید محصولات کشاورزی سالم و با کیفیت نیازمند توجه خاص است و در این مورد متولیان امر بهتر از هر فرد حقیقی و حقوقی به اهمیت آن واقف هستند بنابر این ضرورت دارد با پژوهش و مطالعه دراین زمینه قدم برداشت بنحوی که هم غذای جامعه را تولید و هم با رعایت ملاحظات زیست محیطی از مخاطرات حاصله جلو گیری نمود.
استفاده از پساب در کشت محصولات مختلف، سبب افزايش قابل توجه عناصر غذایی ازت، فسفر، پتاسيم و مواد آلي در خاک شده كه از نظر حاصلخيزي حائز اهميت است. در بررسی های انجام شده میزان این عناصر غذایی در اراضی آبیاری شده با پساب فاضلاب اختلاف قابل توجهی را نسبت به اراضی آبیاری شده با آب چاه نشان داده است،همچنین؛ استفاده از پساب فاضلاب تصفیه شده نفوذپذیری خاک را افزایش داده، ساختمان خاک را بهبود بخشیده و نگهداری آب و مواد غذایی خاک را بالا می برد. لذا فواید استفاده از پساب را در کنار مضرات آن باید مورد توجه قرار داد.
بررسی ها نشان داده است استفاده دراز مدت از پساب فاضلاب سبب می شودکه در مزارع تحت آبیاری پساب غلظت قابل جذب و کل عناصر سنگین خطرناک نسبت به شاهد افزایش داشته، اما از حدود مجاز کمتر باشد. لذا تا زمانیکه غلظت این عناصر از حدود مجاز تجاوز ننماید تهدیدی برای به خطرانداختن زنجیره غذایی ندارد. توصیه می شود در این مناطق با توجه به میزان این عناصر در پساب ( که بررسی ها همواره مقدار آن را زیر حد مجاز تایید کرده است) و میزان انباشت آن در خاک و گیاه با انجام عملیات پایش منظم و مداوم و با در نظرگیری نوع خاک و کشت مربوطه پیش بینی های لازم صورت گیرد و توصیه کشت جهت استفاده از پساب با توجه به عملیات پایش و مطالعه صورت پذیرد. از طرف دیگر بعضی از عناصر غذایی کم مصرف گیاهی است که برای رشد و نمو گیاهی لازم است .لذا بحث عناصر سنگین لازم است عناصر مذکوررا با عناصر سنگین خطرناک جدا نمود.
در بررسی های صورت گرفته بر پساب توسط دانشکده بهداشت دانشگاه اصفهان، تعداد کلیفرم پساب ها از حد مجاز فراتر است و محدود کننده می باشد. لذا اولین اقدام در استان متوجه شرکت آب و فاضلاب جهت کاهش بار میکروبی و اداره کل حفاظت محیط زیست جهت نظارت کافی بر این قضیه است.
ضرورت دارد مقادیر پارامترهای مختلف در پساب، خاک و گیاه بطور منظم پایش شده تا از ورود آلاینده ها به منابع پایه و زنجیره غذایی اطلاع حاصل شده تا اقدامات لازم جهت پیشگیری انجام شود.
در مجموع شورای شهر اصفهان لازم است اولا در مورد پساب با توجه به تحقیقات انجام شده و مستندات علمی اظهار نظر نموده، ثانیا جهت پیگیری امور با توجه به شرح وظایف مربوطه هر دستگاه از نظر قانونی ارائه نظر نماید.
لازم به ذکر است کشاورزان بخش خصوصی بوده که متولیان کشاورزی استان به آنها توصیه های کارشناسی را می نمایند اما اینکه این توصیه ها بکار بسته شود با کشاورز است.
در کلیه نقاط دنیا به ویژه در مناطق خشک پساب تولیدی به مصرف کشاورزی می رسد،در استان ما نیز خواسته یا ناخواسته، این منبع آب پایدار به مصرف کشاورزی می رسد. پس لازم است در مورد رفع محدودیت های آن در عرصه کشاورزی قدم برداشته شود. لذا ضرورت دارد خروج پساب از تصفیه خانه به محیط زیست جهت هر گونه استفاده از آن، با رعایت حدود مجاز آلاینده ها صورت گیرد. در غیر این صورت پیامدهای حاصله طبق قانون بر عهده شرکت آب و فاضلاب، سازمان آب منطقه ای، مرکز بهداشت استان و اداره کل حفاظت محیط زیست خواهد بود.
برای حل مسئله پساب در استان و کشور نیازمند نهادینه کردن مدیریت پساب با تعامل فرابخشی هستیم. درآن صورت پساب نیز مانند آب شیرین مدیریت نهادینه پیدا کرده و سر و سامان می یابد. لذا تخصیص پساب در مرجعی فرا بخشی(استانداری اصفهان) با حضور نماینده ذینفعان صورت گرفته و لازم است از انجام تخصیص های انجام شده توسط شرکت آب منطقه ای جلوگیری شود.
در حال حاضر پساب تصفیه خانه شمال با توجه به بررسی های انجام شده جهت کاربرد در عرصه کشاورزی دارای محدودیت بار میکروبی است که با رفع آن، استفاده از پساب در عرصه کشاورزی با پایش مداوم از نظر آلاینده های میکروبی، شیمیایی و آلی توصیه می گردد. |